ЎЗ 0

Xatosiz yozish uchun nima qilish kerak?

Kamina nashriyotda musahhih, ya’ni imloviy xatolarni tuzatuvchi xodim bo‘lib ishlayotganim bois ko‘pchilik: “Xatosiz yozish uchun nima qilish kerak?” deb so‘raydi. Ke­ling, shu savolga qisqacha javob bersak.



Imloviy xatolarsiz yozish uchun ikkita narsa zarur: e’tibor va imlo qoidalarini bilish.

Ko‘pchilik nima yozayotganiga e’tibor qilmagani sababli xato yozishga o‘rganib qolgan. Ayniqsa, ijtimoiy tarmoqlardagi ko‘pchilik foydalanuvchilar o‘zlaricha “qoida” kashf qilgan: “Internetda imloviy xatolar bilan yozaversa bo‘ladi”. Bo‘lmagan gap! Ziyoli kishi har qayerda imlo qoidalariga amal qilib, xatolarsiz yozadi.



Demak, qayerda nima yozayotganimizdan qat’i nazar, imlo qoidalariga muvofiq ravishda yozishga harakat qi­lishimiz kerak. Har bir harf, har bir nuqta-vergulga ahamiyat berish lozim. To‘g‘ri, boshida bu sizga biroz mushkullik qiladi. Lekin doimiy ravishda to‘g‘ri yozishga harakat qilaversangiz, o‘z-o‘zidan e’tibor qiladigan, buning uchun alohida kuch sarflamaydigan bo‘lib qolasiz. Ya’ni sizda to‘g‘ri yozishga harakat qilish refleksi hosil bo‘ladi. Endi imloviy xatolar bilan yozishni o‘zingizga ep ko‘rmaysiz, mabodo xato qilib qo‘yganingizni ko‘rsangiz, darhol to‘g‘rilaysiz. Qarang, qanday yaxshi. Odamlar sizning yozganingizni o‘qib tartib-intizomli, madaniyatli, ziyoli kishi ekan deb xulosa qiladi. Biror joyga ishga kirmoqchi bo‘lganingizda imkon qadar imloviy xatolarsiz yozishga harakat qilasiz-ku, mana shunga boshqa vaqtlarda ham amal qilib, ko‘nikma hozirlab borish kerak.



Imloviy xatolarsiz yozish uchun bizga lozim bo‘lgan ikkinchi narsa bu — imlo qoidalarini bilish. Har bir til­ning o‘z yozuv qoidalari bor. Xususan, o‘zbek tilining ham. Siz bu qoidalarga amal qilgan holda yozar ekansiz, jonajon tili­mizning hurmatini o‘z o‘rniga qo‘ygan bo‘lasiz.



O‘zbek tilining imlo qoidalarini tilga oid adabiyotlardan o‘rganishimiz mumkin. Bu qoidalar juda ko‘p emas. Quyidagilarni bilgan kishi yozuvda ancha (balki to‘liq) xatosiz yozishi mumkin:

— tinish belgilarini o‘z o‘rnida qo‘llash;

— bosh harflar imlosi;

— qo‘shib yozish, ajratib yozish;

— chiziqcha bilan yozish;

— asos va qo‘shimchalar imlosi;

— “h” va “x” ishtirok etgan so‘zlarni eslab qolish.



Mazkur qoidalarning qaysi birida xato qilsa ham, so‘z ma’nosi o‘zgarib ketishi mumkin. Natijada suhbatdoshi­ngizga fikringizni to‘g‘ri va to‘liq yetkazib bera olmasligi­ngiz yoki u sizni to‘g‘ri tushunsa ham xato yozganingizni ko‘rib, ustingizdan kulishi mumkin.



Ko‘p o‘qishning ham to‘g‘ri yozishni o‘rganishda ahamiyati katta. Bu bilan biz ham e’tiborimizni orttira­miz, ham imlo qoidalarini o‘rganamiz. Bunda, albatta, imlo qoidalariga muvofiq ravishda yozilgan ma’lumot bo‘lishi kerak. Afsuski, so‘nggi vaqtlarda qo‘pol imloviy xatolari talaygina bo‘lgan kitob, gazeta-jurnallar uchrab turibdi. Shuning uchun ishonchli nashriyotlarda chop qilingan kitob, gazetalarni o‘qib, to‘g‘ri yozish bo‘yicha malakamizni oshirishimiz mumkin. Chunki ko‘p o‘qish orqali yozuvlar ko‘zda muhrlanib qoladi. Natijada yozayotganingizda qan­day yozsa, to‘g‘ri bo‘lishi ko‘z oldingizga kelaveradi.



G‘iyosiddin YUSUF, “Hilolnashr” nashriyotining bosh musahhihi

Qiziqarli ruknlar

Imlo.uz loyihasi haqida

Imlo.uz — bu o‘zbek tilining imlo lug‘atidir. Sayt o‘zbek tilidagi so‘zlardan tarkib topgan. Saytimizda hozirgi zamon yoshlari hayotiga daxldor ommabop so‘zlar, ko‘p marotaba va qayta-qayta xato bilan yoziladigan so‘zlar jamlashtirilgan. Mana shu so‘zlar asosida yaratilgan imlo lug‘ati sayti, 87 000 dan ortiq so‘zni o‘z ichiga olgan. Batafsil Imlo.uz loyihasi haqida

Loyihalarimiz

TVinfo.uz — Телепрограмма на сегодня, завтра и ближайшую неделю.

TVinfo.uz — Bugun, ertaga va keyingi hafta uchun to‘liq teledasturlar.

tvinfo.uz

Полный смысл, происхождение, формы узбекских имён. Узнайте смысл своего имени и имён близких.

O‘zbek Ismlarning to‘liq, batafsil ma’nosi, kelib chiqishi, shakllari. O‘zingiz va yaqinlaringizni ismlari ma’nosini bilib oling.

ismlar.com

DostavkaInfo — Каталог сервисов, предлагающих доставку еды, лекарств, книг и товаров для дома.

DostavkaInfo — Taomlar, dorilar, kitoblar va boshqa uy uchun kerakli bo‘lagan narsalarni yetkazib berish xizmatlari bor servislar.

dostavkainfo.uz

Lotin.uz — поможет транслитерировать с узбекской кириллицы на латиницу и обратно. Легко!

Lotin.uz — foydalanuvchilarga berilgan matnni lotindan kirillga va aksincha o‘girish xizmatini taklif etadi.

lotin.uz

Самая большая коллекция пословиц и поговорок на трёх языках (узбекский, русский, английский).

Maqol va naqllarning eng katta kolleksiyasi. Har bir maqol uchta tilda (o‘zbek, rus, ingliz).

maqollar.uz

Ежедневно только отборные анекдоты, смешные картинки. Кузница юмора на узбекском языке!

Har kuni eng sara latifalar va kulguli rasmlar. O‘zbek tilidagi kulgu markazi!

latifa.uz

Сервис, помогающий найти ближайшие пункты обмена валюты с выгодным курсом. Покажет местоположение пункта прямо на карте.

Valyutani yuqori kursda almashtirish uchun yaqin punktlarni aniqlab beruvchi servis. Punkt joylashuvini kartada ko‘rsatadi.

onmap.uz

Самый большой каталог телеграм каналов в Узбекистане. Только активные каналы по категориям и с подробной статистикой.

O‘zbekcha telegram kanallarining eng katta katalogi. Faqt faol kanallar, ruknlarda va batafsil statistikasi bilan.

uztelegram.com

С нами вы научитесь грамотно писать на узбекском языке.

O‘zbek tilida savodli yozishni biz bilan boshlang.

sarlavha.com

Словарь синонимов узбекского языка на нашем сайте содержит более 3300 слов и 900 синонимов.

O‘zbek tilining sinonimlar lug‘ati. Saytda 3300 tadan ortiq so‘zlar, 900 ga yaqin sinonim so‘zlar to‘plamiga jamlangan.

sinonim.uz
Imlo.uz saytining bazasida jami 87 110 ta so‘z bor
© Imlo.uz — O‘zbek tilining imlo lug‘ati, 2014–2024
Obuna va GoodGroup loyihasi. 18+